დეკა: ხელს უწყობს წონაში კლებას, აძლიერებს იმუნიტეტს
(განახლებულია 09:23 28.04.2019)
დეკა, იგივე „ალპური ვარდი“ შესანიშნავი სამკურნალო თვისებებით გამოირჩევა და უამრავი დაავადების სამკურნალოდ გამოიყენება, თუმცა, ის შეიცავს ძლიერ ბუნებრივ შხამსაც, ამიტომ აუცილებელია დოზების დაცვა.დეკა (Rhododendron caucasicum) – როდოდენდრონის გვარის მანანასებრთა ოჯახის რელიქტური მცენარე. გავრცელებულია კავკასიის სუბალპურ და ალპურ სარტყელში, ზღვის დონიდან 1600–3000 მეტრ სიმაღლეზე, ასევე თურქეთში, პონტოს მთებში.
დეკა, იგივე „ალპური ვარდი“ დაფასებულია არა მხოლოდ ულამაზესი გარეგნობის, არამედ შესანიშნავი სამკურნალო თვისებების გამო.
დეკას შემადგენლობა
მცენარე შეიცავს:
- მთრიმლავ ნივთიერებებს
- ფლავონოიდებს
- როდოდენდრინს
- გლიკოზიდებს
- ერიკოლინს
- გალმჟავას
- ურსულის მჟავა
- არბუტინს
- ეთერზეთებს
- შაქრებს
- ტანინებს
- რუტინს
- ვიტამინ С–ს
ეს კომპონენტები დეკას სძენს სხვადასხვა თვისებას, როგორიცაა ბაქტერიციდული, სიცხის დამწევი, დამამშვიდებელი, ცხიმების დამწველი, შარდმდენი, ოფლმდენი.
ინდიელების მაგია, ანუ ჩია – ხელს უწყობს წონაში კლებას და თან უაღრესად სასარგებლოა>>
ამ მცენარეში ყველა ნივთიერება სამკურნალოა, გარდა გლიკოზიდ ანდრომედოტოქსინისა, რომელიც უძლიერესი ბუნებრივი შხამია. სწორედ ის არ უნდა მოხვდეს ადამიანის ორგანიზმში, წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, სასიკვდილო შედეგიც კი დადგეს. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ მცენარე სწორად გამოვიყენოთ და დოზები დავიცვათ.
თემები:
ტყემალი – ბუნების საგანძური ადამიანის ჯანმრთელობისთვის
(განახლებულია 15:41 25.05.2020)
ტყემალს უამრავი სასარგებლო თვისება გააჩნია. მაგალითად, დამტკიცებულია, რომ ტყემლის რეგულარული მიღება ორგანიზმს რადიაციისა და დასხივების მოქმედებასთან შებრძოლებაში ეხმარება. კარგად მოქმედებს ის მამაკაცებზეც...ტყემალი (Prúnus cerasiféra) ვარდისებრთა ოჯახის კურკოვანთა გვარის მრავალწლოვანი ხეხილოვანი მცენარე. არის ხე ან ხისმაგვარი ბუჩქი. მისი სამშობლოა ამიერკავკასია.
ტყემალი ველურად და კულტურაში გავრცელებულია ბალკანეთში, შუა და მცირე აზიაში, ირანში და სხვა ქვეყნებში.
საქართველოში უძველესი დროიდან თითქმის ყველგანაა გავრცელებული ზღვის დონიდან 1600-1800 მეტრამდე სიმაღლეზე. ამჟამად დარაიონებული ჯიშებია „გულდედავა“, „გაზაფხულის მერცხალი“, „წითელი დროშა“, „ქუთაისი“, „რიონი“, „ხვავიანი“ და სხვ.
ტყემალს ქართულ სამზარეულოში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს. ტყემლისგან მზადდება საუკეთესო ხარისხის წვენი, კომპოტი, მურაბა, სანელებელი, ტყლაპი და ტყემლის სახელგანთქმული საწებელი, რომელიც ქართული სუფრის ერთ-ერთი განუმეორებელი და უნიკალური შემადგენელი ნაწილია.
ტყემლის შემადგენლობა და კალორიულობა
ტყემლის კალორიულობა 100 გრამ პროდუქტზე 34 კკალორიაა.
ტყემალში უამრავი სასარგებლო ნივთიერებაა. ესენია ნახშირწყლები, ორგანული მჟავები, პექტინები, ვიტამინები С, В-ჯგუფის, პროვიტამინი А, ბევრია მასში კალიუმი, რკინა, მაგნიუმი, კალციუმი, ფოსფორი. ტყემლის ფერი მისი შემადგენლობით განისაზღვრება. მაგალითად, ყვითელში ბევრია შაქარი და ლიმონმჟავა და თითქმის არაა მთრიმლავი ნივთიერებები, ხოლო მუქი ფერის ნაყოფში ბევრია პექტინები.
ტყემლის სასარგებლო თვისებები
უდავოა ტყემლის სასარგებლო ზემოქმედება ადამიანის ჯანმრთელობაზე. მასში ჭარბადაა ასკორბინის მჟავა, რის გამოც ის გამოიყენება ავიტამინოზის პროფილაქტიკისა და მკურნალობისთვის.
ამასთან, ამ ხილის რეგულარული გამოყენება დადებითად მოქმედებს იმუნიტეტზე.
კალიუმის არსებობა ტყემლის შემადგენლობაში გულის ნორმალურ მუშაობას უწყობს ხელს.
ხილის შემცველობაში შაქრის მცირე რაოდენობის გამო მისი მიღება შეუძლიათ შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულებსაც.
ფითრი – „ყველაფრის მკურნალი" პარაზიტი მცენარე>>
ტყემალი შესანიშნავი ბუნებრივი ანტიოქსიდანტია. ის გამოიყენება ორგანიზმის გაწმენდისა და გაახალგაზრდავებისთვის. რადგანაც ტყემალი დაბალკალორიულია, მისი მიღება ნებადართულია ჭარბი წონის დაკლების პროცესში.
ტყემალი კარგი საშუალებაა რესპირატორული, კუჭის დაავადებების დროს, ასევე როგორც მსუბუქი გამხსნელი საშუალება.
დამტკიცებულია, რომ ტყემლის რეგულარული მიღება ორგანიზმს რადიაციისა და დასხივების მოქმედებასთან შებრძოლებაში ეხმარება.
ტყემალი ასევე გამოიყენება კოსმეტიკური მიზნებისთვის. მაგალითად, ტყემლის ნაყენი შესანიშნავი საშუალებაა დაბანისთვის. ის კანის ცხიმიანობას ებრძვის. ხილის ნაყოფის რბილობის გამოყენება შეიძლება ნიღბის სახით, ეს ნაყენი სახეს გამონაყარისგან წმენდს. ნაყოფისა და დაქუცმაცებული კურკის ნარევი შესანიშნავი საშუალებაა სახის კანის, ყელისა და დეკოლტეს ზონის გაახალგაზრდავებისთვის.
კრიალოსანა და მისი სამკურნალო თვისებები>>
ამასთან, ხალხურ მედიცინაში გამოიყენება ტყემლის ყვავილიც. ყვავილზე დამზადებული ნაყენი მამაკაცებს ეხმარება პროსტატის მკურნალობასა და ერექციის გაუმჯობესებაში. ტყემლის მურაბით, როგორ სიცხის დამწევი და ამოსახველებელი საშუალებით, მკურნალობენ ინფექციურ და ვირუსულ დაავადებებს.
რადგანაც ტყემლის შემადგენლობაში ამიგდალინის მჟავა შედის, მისი გამოყენება შეიძლება ბრონქული ასთმის შეტევის დროს.
ტყემლის მიღება არარეკომენდებულია:
ინდივიდუალური აუტანლობის დროს, კუჭის წვენის გაზრდილი მჟავიანობის, გასტრიტისა და კუჭის წყლულის დროს.
ტყემლის კურკაში არის მავნე ნივთიერებები, რამაც მოწამვლა შეიძლება გამოიწვიოს.
ტყემლის ნაყოფი ადამიანმა ზომიერი რაოდენობით უნდა მიიღოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება კუჭის აშლილობა გამოიწვიოს.
თემები:
ბოსტანი საკუთარი ხელით - როგორ მივიღოთ ჯანსაღი ჩითილები
(განახლებულია 19:16 17.05.2020)
თანამედროვე ყოფაში სულ უფრო პოპულარული ხდება საკარმიდამო ნაკვეთების გაცოცხლება, რამაც აუცილებელი გახადა ბოსტნეულ-ბაღჩეული კულტურების მოყვანის წესების გახსენება და სწავლა, საკუთარი ხელით რომ შეძლოთ ბოსტნის მოწყობა. თუ ჯერ არ დაგიწყიათ, ჯერ კიდევ არ არის გვიანი.პირველ რიგში ის კულტურები უნდა მოიყვანოთ, რომლებსაც ძირითადი ადგილი უკავია კვების რაციონში: ქინძი, ოხრახუში, ნიახური, კამა, სტაფილო, ყაბაყი, პომიდორი, კიტრი, ბადრიჯანი, წიწაკები, რეჰანი, ლობიო, ბარდა, პიტნა, ნიორი, ხახვი, სალათა და სხვ. მათი ჩამოთვლა შორს წაგვიყვანს.
ზოგი ბოსტნეულის თესვა უკვე დაგვიანებულია, თუმცა, არც თუ მცირეა მცენარეები, რომელთა დათესვას მაისსა და ივნისში, ზოგისას უფრო გვიანაც შეიძლება.
საგაზაფხულო სათეს კულტურებში ყოფენ ორ ჯგუფს: საადრეო საგაზაფხულო (ითესება მარტსა და აპრილში) - მათი თესლები დაბალ ტემპერატურაზე იოლად ღივდება და აღმონაცენი მცირე ყინვებს უძლებს. ზრდა-განვითარებისთვის ოპტიმალური ტემპერატურაა დღისით +120C ... +200C, ღამით +60C ... +120C. ესენია: კომბოსტო, ბარდა, ცერცვი, ისპანახი, წიწმატი, ხორბალი, ქერი, სელი, ბარდა და სხვ.
მეორე ჯგუფია საგვიანო საგაზაფხულო კულტურები, მათი თესლის გაღივებისთვის საჭიროა ნიადაგი +10 0C და მეტად იყოს გამთბარი. აღმონაცენი მცირე წაყინვასაც ვერ უძლებს. ოპტიმალურია დღისით +160C ... +240C, ღამით +80C ... +120C. ესენია: სიმინდი, კარტოფილი, ჭარხალი, სტაფილო, ბოლოკი.
საგვიანო საგაზაფხულო კულტურებს მიეკუთვნება აგრეთვე, სითბოს მოყვარული მცენარეები - საზამთრო, ნესვი, კიტრი, ბადრიჯანი, წიწაკა, გოგრა, პომიდორი, ლობიო. მათი განვითარებისთვის ოპტიმალური ტემპერატურაა დღისით +280C ... +300C, ღამით +140C ... +180C. ამ ჯგუფის მცენარეები სათანადო ტენის პირობებში +400C სიცხეს უძლებენ, +130C ქვევით მათი ზრდა-განვითარება ჩერდება, ხოლო მცირე ყინვის დროს (-10C ... -20C) იღუპებიან.
რაც შეეხება საშემოდგომო კულტურებს, ითესება ოქტომბერ-ნოემბერში, როცა მინდვრის სამუშაოებისთვის ხელსაყრელი პირობებია.
მწვანილი და ზოგიერთი ბაღჩეულ-ბოსტნეული კულტურა პირდაპირ ითესება მუდმივ ადგილზე, მეორე ნაწილისათვის უმჯობესია დაჩითილება და შემდეგ გადატანა ღია გრუნტში, ან სათბურში.
ჩითილი - თესლიდან გაზრდილი ნორჩი მცენარე, რომელზეც ლებნები (ჩანასახოვანი ფოთლები) და პირველი ნამდვილი ფოთლებია (მაგ.: კომბოსტოს ჩითილზე 3, კიტრზე 3-5, პომიდორზე 5-7, წიწაკაზე 5-7 ფოთოლი და ა.შ.). დასაჩითილებლად იყენებენ პოლიეთილენის ფირით გადახურულ სათბურს, ან თბილ შენობას, სადაც მაღალი ტემპერატურის და ჰაერის ტენიანობის შექმნაა შესაძლებელი.
დაჩითილებით მოყავთ კიტრი, პომიდორი, წიწაკები, ბადრიჯანი, კომბოსტო, საზამთრო, ნესვი და სხვ.
ღია გრუნტში დასარგავად ჩითილების გამოყვანას იწყებენ დაცულ გრუნტში (სათბურში, ორანჟერეაში, ან სულაც ოთახის პირობებში), სპეციალურად გამოყოფილ კვლებში, ან მცირე კონტეინერებში (კასეტებში, ქოთნებში, ყუთებში) თესვის ვადების დაწყებამდე 2-3 კვირით, ან უფრო ადრე. სათბურში დასარგავად ჩითილები გამოყავთ წლის სხვადასხვა დროს, ამ კულტურებისათვის საჭირო პირობებში.
დაჩითილებით მცენარის ვეგეტაციის ხანგრძლივობა 30-35 დღით მცირდება და მიიღება ადრეული მოსავალი, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ცივ რაიონებში, სადაც მოკლე ზაფხული და გრძელი ზამთარია.
ბოსტნეული კულტურები მომთხოვნია ნიადაგების მიმართ და მათი კარგი ზრდა-განვითარებისთვის აუცილებელია ნიადაგის წინასწარ მომზადება – გამდიდრება ორგანული და მინერალური სასუქებით, განსაკუთრებით - თესლების აღმოცენების და დაჩითილებისთვის.
ჩითილების გამოსაყვანად საჭიროა ნოყიერი, მცენარის ზრდა-განვითარებისათვის აუცილებელი მიკრო და მაკროელემენტებით მდიდარი სუბსტრატი (საკვები არე), რომელიც შეგიძლიათ შეიძინოთ უკვე მზა სახით, ან თავად მოამზადოთ სხვადასხვა კომბინაციით. ამისთვის დაგჭირდებათ:
ü 1 წილი ბაღის მიწა : 3 წილი ფოთლოვანი ტყის ნეშომპალა : 1 წილი აგრო პერლიტი;
ü ან 1 წილი გადამწვარი ნაკელი : 1 წილი ბოსტნის მიწა, ან ტორფი;
ü 1 წილი ბოსტნის მიწა : 1 წილი ბიოჰუმუსი, ან პერლიტი;
ü ჩითილების გამოსაყვანად შესაძლებელია გამოყენებული იქნას მხოლოდ ტორფი.
ასეთი სუბსტრატები მსუბუქია და გამოიყენება სუსტი, ნაზი და ზედაპირულფესვებიანი კულტურების დასათესად, ჩითილების გამოსაყვანად, დასაკალმებლად.
მზა სუბსტრატი ჩაყარეთ კასეტებში, ან ერთჯერად ქოთნებში, ჩაყარეთ 1-2 თესლი 1 - 1,5 - 2,5 სმ სიღრმეზე, თესლის ზომის გათვალისწინებით, დაფარეთ მიწით, მსუბუქად მოტკეპნეთ და მორწყეთ.
სხვადასხვა კულტურების თესლები ითესება სხვადასხვა სიღრმეზე მათი ზომის, ნიადაგის სტრუქტურის და მცენარის ბიოლოგიური თავისებურებების გათვალისწინებით. ნორმაზე უფრო ღრმად ჩათესვისას აღმონაცენი ვითარდება ძალიან წვრილი და სუსტი, შეიძლება თესლის საერთოდაც ვერ აღმოცენდეს. არასაკმარის სიღრმეზე თესვისას აღმონაცენი კი იოლად იზრდება, მაგრამ მიწის ზედა ფენის სწრაფი გამოშრობის გამო მისი შემდგომი განვითარება ფერხდება. ორივე შემთხვევაში მოსავლიანობა მცირდება.
რაც უფრო წვრილია თესლი, მით ნაკლებ სიღრმეზე ითესება, რადგან ღრმად თესვისას ჩანასახს არ ყოფნის სამარაგო საკვები მიწის ზედაპირზე ამოსასვლელად. უფრო დიდი ზომის თესლები შეიძლება ღრმად ჩაითესოს. მაგ.: სიმინდის თესლებს თესენ 7-12 სმ. სიღრმეზე, ხორბლის 7-9 სმ., კომბოსტოს, ქინძის, თალგამის - 1-2 სმ., კიტრის, გოგრის 5-7 სმ., პომიდვრის, წიწაკის, ბადრიჯნის 2-2,5 სმ და სხვ.
ზოგჯერ თესლს დასაჩითილებლად სათბურებში პირდაპირ, მობნევით თესავენ. ასეთ დროს ნათესი ხშირი გამოდის, მცენარეების ფესვები ერთმანეთში იხლართება და ჩითილების ამოღების დროს, ხშირ შემთხვევაში, ზიანდება. ასეთი ჩითილები მუდმივ ადგილზე გადარგვისას ადაპტაციას ძნელად გადის, 1-2 კვირით ანელებს ზრდას, მომწიფებას აგვიანებს, იოლად ავადდება და ზოგჯერ იღუპება კიდეც.
უმჯობესია დაჩითილება სპეციალურ ქოთნებსა და კონტეინერებში მოახდინოთ, სადაც მცენარის ფესვთა სისტემა ჭურჭლის შიგნით მოცულობას იკავებს და გადატანისას არ ზიანდება. ასეთი მცენარე შემდეგაც იოლად ხარობს, სწრაფად იზრდება, გამძლეა მავნებელ-დაავადებების და სიცივის მიმართ.
სუბსტრატის მომზადებასთან ერთად, აუცილებელია ჩითილებისთვის სპეციალური მიკროკლიმატის შექმნა. ჯანსაღი ჩითილის მისაღებად თესლების აღმოცენებამდე სათბურში უნდა შევინარჩუნოთ +220C ... +240C, აღმოცენების შემდეგ (4-5 დღის მანძილზე) +160C ... +180C, შემდეგ, მზიან ამინდში +220C ... +240C, ღრუბლიან ამინდში +180C ... +190C, ღამით +16 0C, ჩითილების ნორმალური განვითარებისთვის აუცილებელია დღის სინათლე 12-16 სთ. იყოს. მორწყვა - რეგულარულად, რომ არ მოხდეს სუბსტრატის გამოშრობა. 1მ2-ზე თავსდება საშუალოდ 280-300 ჩითილი.
ჯანსაღი ჩითილი მუქი მწვანე ფერის, მსხვილ ღეროიანი და კარგად დატოტვილია. სუსტი და უფერული ჩითილებიდან ძლიერი მცენარეების განვითარება ვერ ხდება და შესაბამისად, მოსავლიანობაც იკლებს.
ჩითილების გადატანა ხდება 5-7 ნამდვილი ფოთლის ფაზაში. ზოგიერთ ჩითილს (პომიდორი, ბადრიჯანი, წიწაკები) გადატანისას უკეთებენ პიკირებას - აჭრიან ძირითადი ფესვის 1/3 და ღია გრუნტში ისე რგავენ, რომ ფოთლები ახლოს იყოს, მაგრამ მიწას არ ეხებოდეს. ასეთ ჩითილებზე ფესვებს მიწაში მოქცეული ღეროც ივითარებს და მოსავლიანობა იზრდება. ჩითილებს გადატანისას ფრთხილად აცლიან ჩანასახოვან ფოთლებს (ლებნებიდან განვითარებულს).
გადარგვამდე ორჯერადად, აღმოცენებიდან მე-20 და 30-ე დღეს სასურველია ჩითილების გამოკვება ნატრიუმის გუმატით (1გრ/20ლ წყალზე), ან კრისტალონით (20 გრ/10ლ წყალზე).
4-5 ნამდვილი ფოთლის ფაზაში და ჩითილების გადარგვამდე 3 დღით ადრე სასურველია ორჯერადად პროფილაქტიკური ღონისძიების გატარება: ანტრაკოლი + პრევიკურ ენერჯი (30 გრ ანტრაკოლი/ 20 გრ პრევიკურ ენერჯი / 10 ლ წყალი) ნარევის შესხურებით.
გადარგვამდე სასურველია სარგავი ორმოების მორწყვა. თუ ჩითილები ბიოდეგრადირებად ქოთნებშია გამოზრდილი, პირდაპირ იდგმება ორმოებში, თუ არადეგრადირებადშია, ჩითილი ფრთხილად, ისე რომ არ დაზიანდეს, მიწის კომით უნდა გადაიტანოთ. გადატანილი ჩითილები ირწყვება 3-5 დღის შემდეგ.
ღია გრუნტში გადარგვისას გასათვალისწინებელია ნიადაგის ტემპერატურა 10 სმ სიღრმეზე, რომელიც სხვადასხვა კულტურისთვის განსხვავებულია.
მაგ.: კომბოსტოების ჩითილები ირგვება, როცა ნიადაგის ტემპერატურა +8°-ს მიაღწევს. პომიდვრის ჩითილის გადარგვა ღია გრუნტში უმჯობესია მაშინ, როცა ნიადაგის ტემპერატურა +14°C, ხოლო ჰაერის +18°C და მეტია. სასურველია სარგავ ორმოში გადარგვის დროს ყოველ ძირზე 1 ს.კ. მიწაში შერეული სუპერფოსფატის შეტანა, რაც ფესვთა სისტემის ინტენსიურ განვითარებას და მცენარის დაჩქარებულ ზრდას უწყობს ხელს.
პომიდორთან შედარებით, ბადრიჯანი და წიწაკა სითბოს მოყვარული კულტურებია და ერთნაირ პირობებში უფრო ნელა იზრდება. მათი ჩითილების გამოყვანას 2-3 კვირთ მეტი ჭირდება, თუმცა, 18-20°C ტემპერატურაზე ეს ვადა 40-45 დღემდე შეიძლება შემცირდეს. ბადრიჯნის და წიწაკის ჩითილებს უფრო ფაქიზი ფესვთა სისტემა აქვთ და გადარგვისას ძნელად ეგუებიან ახალ გარემოს.
რაც შეეხება მუდმივ ადგილზე ნიადგის მომზადებას, ბოსტნეული კულტურების მოსაყვანად ოპტიმალურია კარგი წყალგამტარობის, კარგი აერაციის, საკმარისად ფხვიერი, ოდნავ ნოტიო, ნაყოფიერი ნიადაგები, რომლებშიც კარგად ინახება საკვები ნივთიერებები და სითბო. მათ უმრავლესობას ნეიტრალურთან მიახლოებული, ოდნავ მჟავე (pH = 6.06.5.) ნიადაგები მოწონს.
სათბურისთვის კარგია მინდვრის და კორდის მიწის, ქვიშის, ნაცრის და ორგანული სასუქის (ნაკელი, ნეშომპალა, ქათმის სკორე) ნარევი, კარგად დაშლილი ტორფი, ტორფიანი და ნაკრები კომპოსტები. ასეთ სუბსტრატში დამატებით შეაქვთ სხვადასხვა მინერალური სასუქი. ყოველი ორი წლის შემდეგ სასურველია გადამუშავებული გრუნტის შეტანა.
გასანოყიერებლად საუკეთესოა ტორფის, გადამწვარი ნაკელის და ყამირი მიწის ნარევი. ყურადღება მიაქციეთ რომ მიწა გაწმენდილი იყოს სარეველებისგან, საიდანაც შესაძლებელია სხვადასხვა მავნებელ-დაავადებების გავრცელება.
ორგანულ და არაორგანულ სასუქებს შორის საუკეთესოდ ითვლება გადამწვარი ნაკელი, რომელიც 2-3-ჯერ მდიდარია მცენარისათვის საჭირო აუცილებელი საკვები ელემენტებით, ვიდრე ყველაზე ნაყოფიერი მიწა. გადამწვარი ნაკელი მცენარეების კვებასთან ერთად, აუმჯობესებს ნიადაგის სტრუქტურას, არეგულირებს მასში ჰაერისა და წყლის გამტარობას და ა.შ.
ღია გრუნტში მრავალწლოვანი, მსხვილი და ძლიერფესვიანი მცენარეებისათვის კარგია: 2 წილი ბაღის (ნოყიერი) მიწა : 1 წილი გადამწვარი ნაკელი : 1 წილი სილა (უმჯობესია მდინარის) : 2 წილი აგრო პერლიტი.
ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია საქართველოს პარლამენტს საკონსტიტუციო სასამართლოში უჩივის
(განახლებულია 10:10 26.05.2020)
ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია მიიჩნევს, რომ მთავრობისთვის ქვეყანაში შეზღუდვების დაწესების უფლების მინიჭება საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების გარეშე კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება
თბილისი, 26 მაისი – Sputnik. არასამთავრობო ორგანიზაცია „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ (საია) საკონსტიტუციო სასამართლოში სარჩელი შეიტანა იმ შესწორებებთან დაკავირებით, რომლებიც პარლამენტმა საზოგადოებრივი ჯანდაცვის შესახებ კანონში შეიტანა.
შესწორებები, რომლის მიხედვით მთავრობას შეუზღუდავი უფლება ენიჭება, დააწესოს შეზღუდვები საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმის გაუქმების შემდეგ, პარლამენტმა 22 მაისს მიიღო. ნორმა 23 მაისს ამოქმედდა და 15 ივლისამდე იქნება ძალაში.
პარლამენტმა მთავრობას საგანგებო მდგომარეობის შემდეგ შეზღუდვების დაწესების უფლება მიანიჭა>>
„კონსტიტუცია გადაადგილების თავისუფლების შეზღუდვას მხოლოდ კანონით უშვებს, შესაბამისად, ამ უფლების მთავრობის კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით შეზღუდვა დაუშვებელია. ასევე, შრომითი უფლებების შეზღუდვა მხოლოდ ორგანული კანონითაა დასაშვები“, – ნათქვამია საიას განცხადებაში.
ორგანიზაციაში აღნიშნავენ, რომ ამგვარად მთავრობა იღებს უფლებას, პარლამენტის გვერდის ავლით შეზღუდოს ასევე კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებები.
კანონის ამოქმედების შემდეგ მთავრობას შეუძლია პანდემიისა და განსაკუთრებით საშიში ეპიდემიის დროს დროებით დააწესოს შეზღუდვები და მოაწესრიგოს წესებით, რომლებიც მოქმედი კანონმდებლობისგან განსხვავდება. გარდა ამისა, მთავრობა მიიღებს უფლებას, შეზღუდოს მოქალაქეთა გადაადგილება, მათი შრომითი და ეკონომიკური საქმიანობა და აკრძალოს სოციალური ღონისძიებების ჩატარება.
ასოციაციის ინფორმაციით, საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის მიხედვით, შეზღუდვითი ნორმა კონსტიტუციას უნდა შეესაბამებოდეს როგორც შინაარსობრივად, ისე ფორმალურად.
გახარია: ვერავინ შეუშლის ხელს იმ შეზღუდვების გაგრძელებას, რაც საჭიროა ჯანმრთელობისთვის>>
საია მიიჩნევს, რომ მთავრობისთვის მინიჭებული უფლება, შეზღუდოს საკუთრების უფლება, ანტიკონსტიტუციურია, რადგანაც მთავრობას მხოლოდ ტექნიკური ხასიათის ახალი წესების დადგენის უფლება აქვს. ამიტომ ახალგაზრდ იურისტები მიიჩნევენ, რომ ასეთად არ შეიძლება ჩაითვალოს შეზღუდვები, მაგალითად, სასტუმროს მესაკუთრისათვის ნომრების გაქირავების შეზღუდვა. ეს, მათი თქმით, არის საკუთრების უფლებით სარგებლობის სრული აკრძალვა და არა ტექნიკური ხასიათის რეგულაცია.
საკუთრების უფლებაზე სრული არძალვისთვის, როგორიცაა სასტუმროების ან ტანსაცმლის მაღაზიების დაკეტვა ან მუშაობის განახლების აკრძალვა, საჭიროა ლეგიტიმაცია პარლამენტის მხრიდან. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ასეთი რადიკალური ზომების მიღების შესაძლებლობა მთლიანად მთავრობის ხელშია.
საქართველოს კანონმდებლობით, საკონსტიტუციო სასამართლო ასოციაციის სარჩელს წარმოებაში მხოლოდ იმ შემთხვევაში მიიღებს, თუსასამართლოს კოლეგია მას მიზანშეწონილად მიიჩნევს.
ამოქმედებული შესწორებების საფუძველზე, საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმის გაუქმების შემდეგ კორონავირუსით ინფიცირებულთა რაოდენობის გაზრდის თავიდან აცილების მიზნით, მთავრობამ სპეციალური დადგენილებით შეზღუდვებისა და აკრძალვების ნაწილი შეინარჩუნა.
ქვეყანაში ჯერ კიდევ არ მუშაობს საზოგადოებრივი ტრანსპორტი, დაკეტილია რესტორნები, ტანსაცმლისსა და ფეხსაცმლის მაღაზიები, სავაჭრო მოლები, სპორტდარბაზები, აკრძალულია სპორტული და კულტურული ღონისძიებების ჩატარება, კაზინოებისა და ტოტალიზატორების მუშაობა (გარდა ონლაინ მუშაობისა). საკარანტინე ზონებად რჩება თეთრიწყაროს რაიონი დაორი სოფელი ბოლნისის რაიონში.
თემები: