ჭამამდე თუ ჭამის შემდეგ, ანუ როდის უნდა მივირთვათ ესა თუ ის ხილი
თემები:
რატომ უნდა შეარჩიოთ კოსმეტიკური საშუალებები ორსულების და ბავშვებისთვის ფრთხილად
(განახლებულია 12:12 02.07.2020)
თითქოს ჩვეულებრივი ამბავია - ხშირად დაჰყავთ დედებს გამოპრანჭული პატარა გოგონები, ლამაზი სამოსით, პაწაწინა ტუჩებზე პომადით, შეღებილი თმით და ფრხილებზე ათასფერი ლაქით. მოინდომა პატარამ და უფროსებმაც მარტივად აუსრულეს სურვილი.იცით, რამდენ ქიმიურ „აგენტს“ ეხებიან პატარები ყოველდღიურად? გსმენიათ რამე პარაბენების, ფტალატების, ფენოლების მავნე ზემოქმედების შესახებ ორგანიზმზე? რას ნიშნავს ყოველივე ეს, რა გავლენას ახდენს ის ბავშვის ჯანმრთელობაზე, ამ ყველაფრის შესახებ „ავერსის“ კლინიკის პედიატრიული სამსახურის უფროსი, ბლოგერი თამარ ობგაიძე საუბრობს.
- რა გზით შეიძლება ეს მავნე ნივთიერებები მოქმედებდეს ბავშვის ზრდასა და ჯანმრთელობაზე?
- უკანასკნელ ათწლეულებში მეცნიერებმა შენიშნეს, რომ დაჩქარდა არა მარტო ბავშვის ზრდის ტემპი, რასაც აქსელერაცია ეწოდება, არამედ სექსობრივი მომწიფებაც უფრო ადრე დგება, ვიდრე გასულ საუკუნეში. ყველა დედამ იცის, მენსტრუაციის დადგომის შემდეგ გოგონას სიმაღლეში ზრდა ნელდება, ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება ხშირად კავშირშია წონის მატებასთან, მომდევნო ეტაპებზე კი ძუძუს და საკვერცხის დაავადებების განვითარების მაღალ რისკთან.
- სად იმალებიან მავნე ქიმიკატები?
- პარაბენები კონსერვანტებია, რომელბიც ზრდიან კოსმეტიკური საშუალებების ვარგისიანობის ვადას. ამიტომ მათ ხშირად შეხვდებით შამპუნებში, დასაბან გელებში, სხვადასხვა კოსმეტიკურ საშუალების შემადგენლობაში.
ფტალატებს სუნამოებში, დეოდორანტებში, შამპუნებში, ფრჩხილის ლაქებში და კოსმეტიკურ საშუალებებში იპოვით. ამ მავნე ნივთიერებებს ზოგიერთი პლასტმასაც შეიცავს, ამიტომ, როცა საქმე ბავშვთა კვებისათვის საჭირო ჭურჭელს ეხება, განსკუთრებულად ფრთხილად უნდა ვიყოთ.
ფენოლები, მათ შორის ტრიკლოზანი, ანტიბაქტერიული საპნების და კბილის პასტის შემადგენლობაშია. ცნობისათვის, აშშ წამლისა და სურსათის სააგენტო ტრიკლოზანის შემცველი პირადი ჰიგიენის საშუალებების მოხმარებას რეკომენდაციას არ უწევს. ფენოლები შედის პომადებში, თმის ლაქებში, კანის ლოსიონებში და ზრდის ამ საშუალებათა მოქმედების ვადას.
რაც შეეხება ლაურილ სულფატს, რომელიც ასაქაფებელი ნივთიერებაა და შედის ბევრი საპნის, შანპუნის, ტანის გელის შემადგენლობაში, აშშ წამლისა და სურსათის სააგენტო მას არ განიხილავს, როგორც კანცეროგენს, თუმცა ამ ნივთიერებას შეუძლია კანის გაღიზიანება და უმჯობესია, თუ ჩვილების შამპუნებსა და ტანის გელებში არ იქნება.
- რა შეუძლიათ ქიმიკატებს?
- ის, რომ ეს მავნე ნივთიერებები პირდაპირ კავშირშია სიმსივნური დაავადებების განვითარების რისკთან, საყოველთაოდ ცნობილია.
- შეუძლიათ თუ არა მათ ზემოქმედება ადამიანის რეპროდუქციულ სისტემაზე?
- როგორც ჩანს, დიახ! ამ მავნე ნივთიერებებს აქვთ უნარი, ზემოქმედება მოახდინონ ბავშვის ენოკრინულ სისტემაზე, მათ აქვთ ესტროგენების (ქალის სასაქესო ჰორმონების) მსგავსი მოქმედება და ამიტომ ნაადრევი სქესობრივი მომწიფებაც დგება.
რაც შეეხებათ ვაჟებს, მეცნიერებმა ასეთი კორელაცია ვერ აღმოჩინეს - როგორც ჩანს, მამაკაცის სასაქესო ჰორმონების- ანდროგენებისმაგვარი მოქმედება მათ არ აქვთ და ამ გზით არ მოქმედებენ ვაჟების რეპროდუქციულ სისტემაზე.
საყურადღებოა, რომ ბავშვის განვითარების მანძილზე არსებობს რამდენიმე კრიტიკული პერიოდი, როცა მავნე ფაქტორების ზემოქმედება განსაკუთრებულად აისახება მის ორგანიზმზე, მათ შორის მუცლადყოფნის და ადრეული განვითარების პერიოდებში.
- რა შეიძლება გავაკეთოთ?
- შეძლებისდაგვარად, ეცადეთ, გამოიყენეთ ბიოპროდუქტები. შეზღუდეთ პლასტმასის კონტეინერების გამოყენება საკვების მოსამზადებლად და შესანახად. ბავშვის ჭურჭლის შერჩევისას უპირატებოსობა უსაფრთხო პროდუქციას უნდა მიენიჭოს ხარისხის შესაბამისობის სერტიფიკატით. ასეთ პროდუქციას წამყვანი მწარმოებლები გვთავაზობენ.
კოსმეტიკური საშუალებების შეძენისას ყურადღებით წაიკითხეთ მისი შემადგენლობა და ისეთი შეარჩიეთ, რომელიც არ შეიცვას პარაბენებს, ფტალატებს და ფენოლებს. შეზღუდეთ პირადი ჰიგიენის ისეთი საშუალებების გამოყენება, რომლებიც ტრიკლოზანს შეიცავენ (საპნები, კბილის პასტები). გახსოვდეთ, ხელზე მიკრობების განადგურებისათვის სრულიად საკმარისია ხელის ჩვეულებრივი საპნითა და წყლით დაბანა.
და, ბოლოს, არ არის აუცილებელი თქვენი პატარა პრანჭია აუცილებლად პარაბენგაჟღენთილი მაკიაჟით, ფრხჩხილის ლაქით და შეღებილი თმით წარუდგინოთ სამყაროს, ის ხომ ისედაც ძალიან ლამაზი და საყვარელია.
თუ მაღაზიაში ნივთი გაგვიტყდა – ვინ იხდის პროდუქციის ღირებულებას
(განახლებულია 21:20 01.07.2020)
ალბათ არც ისე იშვიათია ისეთი ადამიანი, ვისაც მაღაზიაში შემთხვევით დახლზე დადებული რაიმე ნივთი არ გასტყდომია, ან დაუზიანებია, მათგან ბევრს უხერხული მდგომარეობიდან თავის დასაღწევად დაუყოვნებლივ გადაუხდია ნივთის საფასური.არ არსებობს მკაცრად გაწერილი ნორმა იმის შესახებ, თუ ვინ უნდა გადაიხადოს გამტყდარი ან დაზიანებული ნივთის საფასური. ხშირად მომხმარებელს უწევს მისი გადახდა, ზოგჯერ მაღაზიის მფლობელები არა მომხმარებელს, არამედ კონსულტანტს ადანაშაულებენ, ზოგჯერ კი საქმე სასამართლომდეც მისულა.
ჩვენ მაინც გირჩევთ, დაზიანებული პროდუქციის ღირებულების გადახდამდე კარგად გაერკვიოთ თქვენს უფლებებში.
როგორც აღვნიშნეთ, კანონში დეტალურად არ არის გაწერილი, რა შემთხვევაში დაეკისრება საფასურის გადახდა მომხმარებელს და რა შემთხვევაში – არა. თუმცა, თუ მომხმარებელმა პროდუქცია განზრახ, ან გაუფრთხილებლობით დააზიანა, რა თქმა უნდა, ზარალი მან უნდა აანაზღაუროს.
მაგალითად, თუ თქვენ ნივთი თქვენივე დაუდევრობით დაგივარდათ ხელიდან და გატყდა, ვალდებული ხართ გადაიხადოთ მისი საფასური, რადგან თქვენი გაუფრთხილებლობით დაზიანდა.
მაგრამ რა ხდება მაშინ, თუ ნივთი შემთხვევით, უნებლიედ გატყდა?
ამ შემთხვევაში გასათვალისწინებელია, თუ როგორაა განლაგებული მაღაზიაში პროდუქცია. უდავოა, ნივთები ისე უნდა იყოს დალაგებული, რომ მომხმარებელმა შემთხვევით ვერ დააზიანოს და რისკი მინიმუმამდე იყოს დაყვანილი. როდესაც საქონელი დაცულია შესაბამისი თაროებით, მისი გადმოვარდნა მარტივი მიზეზით ვერ მოხდება. ამიტომ სრული უფლება გაქვთ ნივთის დაზიანებაში მაღაზია დაადანაშაულოთ.
გასაგებად რომ ვთქვათ, სავაჭრო ობიექტმა თავისი სივრცე ისე უნდა მოაწყოს, რომ გამორიცხოს მომხმარებლის მიერ ნივთის უნებლიე დაზიანება.
მაგალითად, თუ თაროებს შორის ძალიან ვიწრო გასასვლელია, ან ახლადშემოტანილი პროდუქციის ყუთები აწყვია და გავლა ჭირს და ამ დროს მომხმარებელს უზიანდება ნივთი, ამ შემთხვევაში მას შეუძლია იდავოს, რადგან მაღაზიაში დარღვეულია უსაფრთხოების წესები, მომხმარებელი ვერ მოძრაობს თავისუფლად და გაზრდილია პროდუქტის დაზიანების რისკიც. შესაბამისად, მომხმარებელი ამ სიტუაციაში არაა ვალდებული ნივთის ღირებულება გადაიხადოს.
ალბათ ხშირად უხერხულ სიტუაციაში პატარა ბავშვსაც ჩავუგდივართ, როდესაც ქვემოთა თაროზე განლაგებულ რაიმე ნივთს იღებს და უტყდება. როგორ მოვიქცეთ ასეთ შემთხვევაში?
ასეთ შემთხვევაშიც შეიძლება ნივთის საფასურის გადახდაზე დავა, რადგან მაღაზიის ადმინისტრაციამ სათანადოდ არ იზრუნა ობიექტის უსაფრთხოებაზე და ადვილად დაზიანებადი, მსხვრევადი ნივთები ბავშვებისთვის ხელმისაწვდომ ადგილზე განათავსა.
მაგრამ თუ ბავშვი მაღაზიაში დარბის და განზრახ აზიანებს პროდუქციას, ნივთის ღირებულების გადახდა მის კანონიერ წარმომადგენელს ეკისრება.
ასე რომ, გაითვალისწინეთ, ნივთის დაზიანებაზე ან გატეხვაზე პასუხისმგებლობა გარემოებებსა და გამომწვევ მიზეზებზეა დამოკიდებული.
თუმცა, თუ მაღაზიის მფლობელი და თქვენ განსხვავებულად ფიქრობთ, სიმართლის დამტკიცების ერთადერთი გზა სასამართლოა. სასამართლოს შეუძლია მიმართოს როგორც მომხმარებელმა, ასევე სავაჭრო ობიექტმაც. აღსანიშნავია, რომ საქართველოში სასამართლომდე საქმე იშვიათად მიდის, განაჩენი კი ძირითადად მომხმარებლის სასარგებლოდ გამოაქვთ.
©
Sputnik / Alexander Imedashvili
გაითვალისწინეთ, თუ დაზიანებული ნივთის საფასურის გადახდა მოგიწიათ, იგი თქვენს საკუთრებაში გადმოვა.
თუ სიტუაცია გამწვავდა და მაღაზიის ადმინისტრაცია დაჟინებით ითხოვს თქვენგან დაზიანებული ნივთის საფასურის გადახდას, თქვენ შეგიძლიათ საპატრულო პოლიცია გამოიძახოთ, რომელიც ადგილზე შეადგენს ოქმს, სადაც ასახული იქნება მომხდარი. პოლიციის მოსვლამდე კი შეგიძლიათ ფოტო-ვიდეომასალაც გადაიღოთ, თუ ფიქრობთ, რომ უდანაშაულო ხართ და ნივთიც იმის გამო დაზიანდა, რომ უსაფრთხოების წესები დარღვეული იყო.
თუ მიიჩნევთ, რომ პოლიციის გამოძახება არაა საჭირო, მაშინ მაღაზიის ადმინისტრაციისგან მოითხოვეთ საქონლის დაზიანების აქტის შედგენა და დააფიქსირეთ თქვენი პოზიცია, შემდეგ კი სასამართლოს მიმართავთ, ან მონიტორინგის სამსახური ჩაერთვება. თუ ადმინისტრაციამ პირადობის მოწმობა მოგთხოვათ, გაითვალისწინეთ, რომ მხოლოდ სამართალდამცველი ორგანოების წარმომადგენელების წინაშე ხართ ვალდებული, რომ პირადობის მოწმობა წარადგინოთ.
მუდამ გახსოვდეთ, რომ საკუთარი უფლებების დაცვის საუკეთესო საშუალება მხოლოდ და მხოლოდ ინფორმირებულობაა. სამართლებრივი საკითხების ცოდნა კი გარანტიაა იმისა, რომ თავი მუდამ დაცულად იგრძნოთ.
ისტორიული პროცესი - პოლიტიკური ცვლილებების პრემიერისეული შეფასება
(განახლებულია 12:16 02.07.2020)
2020 წლის საპარლამენტო არჩევნები, რომლებიც ახალი საარჩევნო სისტემით ჩატარდება, დემოკრატიის განვითარების ახალ დონეზე გადასვლის საშუალებას იძლევათბილისი, 2 ივლისი — Sputnik. საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამ მთავრობის სხდომის დაწყებამდე ხუთშაბათს განაცხადა, რომ საკონსტიტუციო ცვლილებების პროცესი რთული, დინამიკური, ემოციური, მაგრამ, ამავე დროს, ისტორიულად მნიშვნელოვანია.
გახარია: პოლიტიკური კულტურის გაუმჯობესებისთვის საარჩევნო სისტემა არის ერთადერთი გზა>>
მისი თქმით, წინაა საარჩევნო კოდექსში საკანონმდებლო შესწორებების მიღება.
„როგორც შედეგი, დღეს ჩვენ გვაქვს ახალი საარჩევნო სისტემა, რომელიც პარლამენტმა დაამტკიცა და დღეს პროცესშია ეუთო/ოდირის რეკომენდაციების საარჩევნო ცვლილებები, რომლებსაც დარწმუნებული ვარ, საქართველოს პარლამენტი წარმატებით დაასრულებს", - განაცხადა გახარიამ.
პრემიერმა რწმენა გამოთქვა იმისა, რომ ეს ისტორიული პროცესი საქართველოს საშუალებას მისცემს, გადავიდეს დემოკრატიზაციისა და ევროპული ინტეგრაციის ახალ ეტაპზე.
„ეს არის ისტორიული პროცესი, რომელიც ქვეყანას აძლევს შესაძლებლობას, გადავიდეს დემოკრატიზაციისა და ქვეყნის ევროატლანტიკური ინტეგრაციის ახალ ეტაპზე, რომელიც, რა თქმა უნდა, მეტ მდგრადობასა და სტაბილურობას შეძლებს ჩვენს დემოკრატიულ განვითარებას. ყველას კარგად გვესმის, რომ ამ პროცესის საბოლოო მიზანი და შედეგი უნდა იყოს ღია, დემოკრატიული, კონკურენტუნარიანი არჩევნები, რომელიც ჩვენი პასუხისმგებლობაა და რა თქმა უნდა, ყველა ერთად ჩავატარებთ უმაღლეს დონეზე", - განაცხადა გახარიამ.
პრემიერმა აღნიშნა, რომ პოლარიზაციის ხარისხი საკმაოდ მაღალი იყო, მაგრამ საზოგადოებამ ეს წინააღმდეგობა გადალახა.
„ყველას კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ თითოეულმა ჩვენგანმა, იმის მიუხედავად, რა პოლიტიკურ პლატფორმას წარმოვადგენთ, რა თქმა უნდა, პოზიტიური როლი უნდა შევიტანოთ ამ ისტორიულ პროცესში და საბოლოოდ ეს ისტორიული პროცესი უნდა დაგვირგვინდეს გამჭვირვალე, ღია, დემოკრატიული არჩევნებით", - განაცხადა გახარიამ.
„კიდევ ერთი ნაბიჯი წინ" – გახარია საარჩევნო სისტემის ცვლილებაზე>>
მთავრობის მეთაური დარწმუნებულია, რომ ეს არჩევნები გახდება არა რომელიმე პარტიის ან საზოგადოებრივი ჯგუფის, არამედ საქართველოს გამარჯვება.
საპარლამენტო არჩევნები ახალი საარჩევნო სისტემით საქართველოში 2020 წლის 31 ოქტომბერს უნდა გაიმართოს.