სამკურნალო შიმშილობა არის გამაჯანსაღებელი ან სამკურნალო მიზნით გარკვეული დროის განმავლობაში საკვების მიღებაზე ნებაყოფლობით უარის თქმა. მისი ეფექტი ჯერ კიდევ უძველეს დროში იყო ცნობილი. შიმშილობდნენ პითაგორა და პლატონი, შიმშილობას ურჩევდნენ პაციენტებს ჰიპოკრატე და ავიცენა.
სამკურნალო შიმშილობის მეთოდიკას ამჟამად მთელ მსოფლიოში სხვადასხვა კლინიკასა და ინსტიტუტში იყენებენ. მთლიანობაში, ეს ზედმეტ წონასთან ბრძოლის ძირითადი მეთოდიკაა, თუმცა, ჯანმრთელობისთვის ბრძოლაში შიმშილის გამოყენების კუთხით რამდენიმე მითი გავრცელდა.
გახდომისთვის საჭიროა ან შიმშილი, ან დიეტაზე გადასვლა. პრაქტიკა აჩვენებს, რომ ამ საშუალებით ნამდვილად შეიძლება გარკვეული რაოდენობის კილოგრამების დაკლება, თუმცა, როდესაც ადამიანი ცხოვრებისა და, რაც მთავარია, კვების ჩვეულ რიტმს უბრუნდება, გამქრალ კილოგრამებს სწრაფად იბრუნებს. ვითარება შეიძლება გამწვავდეს კიდეც, რადგან ორგანიზმი მწარე გამოცდილებას იძენს, ეს კი მას მეტი მარაგის გაკეთების ბრძანებას აძლევს. მორიგ შიმშილს უკვე ორგანიზმი სასოწარკვეთილ წინააღმდეგობას გაუწევს. შედეგად, ასეთი რამდენიმე ციკლის შემდეგ ბრძოლამ საკუთარ თავთან შეიძლება პარადოქსულ შედეგამდე მიგვიყვანოს – ადამიანი მხოლოდ წყალსაც რომ სვამდეს, შეიძლება, წონა მაინც ვერ დაიკლოს.
შიმშილობის მთავარი მტერი მადაა. ყველასთვის ცნობილია, რომ მაშინ ვჭამთ, როცა გვშია. სინამდვილეში კი ასე ყოველთვის არ ხდება. ხშირად მხოლოდ მაშინ ვჭამთ, როცა კუჭიდან მოდის ბრძანება, რომ მას საკვების მიღება სურს. ასეთ დროს ადამიანს შიმშილის გრძნობა შეიძლება სულ არ აწუხებდეს, უბრალოდ, კუჭი მიჩვეულია, რომ სავსე უნდა იყოს. ასეთ დროს სახეზეა, მარტივად რომ ვთქვათ, ჭამის ჩვევა. დიდი ხანია ცნობილია, რომ ჭარბწონიანი ადამიანების მთავარი მტერი სტრესია. სწორედ ის არის გიგანტური მადის მიზეზი. სინამდვილეში, მადა ამ საკითხში ზედმეტია. ამერიკის ბერკლის უნივერსიტეტში აღმოაჩინეს, რომ სტრესი ჰორმონ კორტიზოლს ეხმარება თავისი პროდუქციის გამომუშავებაში, რაც, თავის მხრივ, ცხიმების დაგროვებას უწყობს ხელს.
• შიმშილი – მრავალი დაავადების პანაცეა
10–15 წლის წინ სწორედ შიმშილობა მიიჩნეოდა სხვადასხვა დაავადებასთან ბრძოლის კარგ საშუალებად. ამჟამად ამ მეთოდს არც ისე ბევრი მომხრე დარჩა, თუმცა, როგორც მკურნალობის საშუალებას, მას ოფიციალური მედიცინაც აღიარებს. ინტერესის დაკარგვა შიმშილის მიმართ გარკვეულმა იმედგაცრუებამ გამოიწვია – შიმშილი არცთუ ისე ეფექტური აღმოჩნდა, როგორც გვსურდა. ბევრი ექსპერტი კვების სფეროში საერთოდ მიიჩნევს, რომ შიმშილობა არა მარტო უსარგებლო, არამედ მავნებელიც არის – ასეთი მეთოდის არასწორი გამოყენება იწვევს იმას, რომ საკვების მიღებისას გამომუშავებულმა შლაკებმა და ტოქსინებმა, შესაძლოა, აციდოზი (ორგანიზმის ტუტე-მჟავური წონასწორობის დარღვევა ორგანიზმიდან ორგანული მჟავების არასრული გამოდევნისა და ჟანგვის შედეგად) გამოიწვიოს.
საკვების შეზღუდულად მიღების დროს სისხლში მცირდება გლუკოზის შემცველობა, რაც ინსულინის უკმარისობას იწვევს. აქედან მოდის უჯრედებში ცხიმის არასრული წვა. როგორც შედეგი – აცეტონური სხეულების წარმოქმნა, რომელთა ძალზე დიდი რაოდენობა ორგანიზმისთვის საშიშია. გამოდის, რომ ორგანიზმის მოწამვლას იწვევს არა კვება, არამედ შიმშილი. შიმშილის მომხრეები კი ვარაუდობენ, რომ ასეთი მეთოდიკა ორგანიზმიდან ყოველგვარი შლაკების გამოდევნას უწყობს ხელს. სინამდვილეში, დამტკიცებულია, რომ სრული შიმშილობაც კი ადამიანის ორგანიზმიდან ნივთიერებათა ცვლის საბოლოო პროდუქტებს არ გამოდევნის. საკვების არარსებობა შლაკებს ხელს არ უშლის, განაგრძოს წარმოქმნა და ორგანიზმიდან გამოსვლა უკვე, ბუნებრივია, მცირე რაოდენობით.მეცნიერებმა კი ორგანიზმში, ნივთიერებათა ცვლის საბოლოო პროდუქტების გარდა, ვერანაირი შლაკები ვერ აღმოაჩინეს. როგორც ჩანს, მათი გამოდევნა შიმშილის გზით, უბრალოდ, შეუძლებელია.
• წონის დაკლება კვების გამოტოვებით შესაძლებელია
ამ მითის თანახმად, შესაძლებელია მხოლოდ ნაწილობრივ შიმშილობა, რაც წონაში კლებას უწყობს ხელს. თუმცა, ორგანიზმის სრულფასოვანი მუშაობისთვის აუცილებელია ყოველდღიურად გარკვეული რაოდენობის კალორიები და საკვები ნივთიერებები. დღის განმავლობაში რომელიმე კვების გამოტოვების შემთხვევაში, ნებსით თუ უნებლიეთ, ადამიანი აუცილებლად გამოტოვებული კვების კომპენსირებას მოახდენს. კვლევების თანახმად, ადამიანები, რომლებიც რეგულარულად არ საუზმობენ, უფრო მეტს იწონიან, ვიდრე ისინი, ვინც ნოყივრად საუზმობენ.
წონის დაკლების ყველაზე ჯანსაღი და სწორი გზაა მცირე ულუფა საკვების ხშირი და რეგულარული მიღება. საკვების შემადგენლობაში აუცილებლად უნდა შედიოდეს საკვები ნივთიერებები, უნდა იყოს დაბალკალორიული და ნაკლებად ცხიმიანი.
• ზომიერი კვება დაფიქსირებულ წონას უწყობს ხელს
კვლევებმა კი პარადოქსული ფაქტი აჩვენა – წონის მატება ზომიერი კვების დროსაც შეიძლება დაფიქსირდეს. საქმე ცხიმია, ასეთი ეფექტი იქნება, თუ ცხიმის წილი მთლიანად საკვების კალორიულობის 50%–ზე მეტია. თან, საკვების ცხიმიანობის გაზრდა სიმაძღრის შეგრძნებას არ ზრდის. წონის კონტროლისთვის საუკეთესო ხერხი ნაკლებად ცხიმიანი კვების არჩევაა.
• რომ გახდე, იშვიათად უნდა ჭამო
ბევრი ფიქრობს, რომ რაც მეტია პაუზა საკვების მიღებებს შორის, მით მეტია გახდომის შანსი. აქ სიმართლის მარცვალი ნამდვილად არის, მაგრამ არცთუ დიდი. თუ კვების მიღებებს შორის დიდი პაუზაა, თავის ტვინის კვების ცენტრი აღგზნებულ მდგომარეობაშია. ეს ადამიანს მუდმივი შიმშილის გრძნობას უჩენს. ასეთ ადამიანს კი თავის გაკონტროლება უჭირს და აუცილებელზე მეტ საკვებს იღებს. ამიტომ ჭარბწონიანმა ადამიანებმა არა ნაკლებჯერ, არამეტ მეტჯერ უნდა ჭამონ – დღეში სულ ცოტა 4–5–ჯერ და, რა თქმა უნდა, მცირე ულუფებით. ეს კვების ცენტრის დამუხრუჭებისა და მადის გაქრობას საშუალებას იძლევა.
• უარი ვახშამზე
მიიჩნევა, რომ საღამოს 6 საათის შემდეგ ჭამა არაგონივრულია და ეს წონის შენარჩუნებას უწყობს ხელს. ეს იდეა საკმაოდ პოპულარულია. სინამდვილეში კი, ეს სასურველ შედეგებს არ იძლევა. ჩვენი ბიორიტმები იმგვრად არის აწყობილი, რომ დღის პირველ ნახევარში უფრო ადვილად ვხარჯავთ ენერგიას, ხოლო მეორე ნახევარში – ვაგროვებთ. საღამოს თუ კვებას ავკრძალავთ, ეს შიმშილის დიდ გრძნობას იწვევს. ვახშამი შეიძლება, ოღონდ – ნაკლებად ცხიმიანი.
• მადისაღმძვრელი სუნი საკვების არაზომიერ მიღებას უწყობს ხელს
რა თქმა უნდა, გემრიელი სუნი მადას აღძრავს. ლოგიკურად გვეჩვენება, რომ ეს საკვების არაზომიერად მიღებას გამოიწვევს. თუმცა, ვითარება ცოტა სხვაგვარად არის. ბრიტანელი დიეტოლოგები მივიდნენ საოცარ დასკვნამდე. ის, ვინც საკვებს სწრაფად იკეთებს და მას, როგორც ამბობენ, გზადაგზა ჭამს, მეტად რისკავს წონის მომატების მხრივ, ვიდრე ის, ვინც საკუთარ თავს ნებას აძლევას, აუჩქარებლად დატკბეს სუნითა და გემოთი, ჭამის პროცესით.
• წონის დაკლება მსუბუქი საუზმით შეიძლება
დიეტოლოგებმა კი საუზმის სინოყივრესა და ზედმეტ წონას შორის ვერანაირი კავშირი ვერ აღმოაჩინეს. სპეციალისტები გვირჩევენ, ვჭამოთ მზის ამოსვლიდან 3–4 საათის შემდეგ. მაშინ დღის განმავლობაში შიმშილი ძალიან საგრძნობი არ იქნება და მისი ჩახშობა მცირე დოზის საკვებით ადვილი იქნება.
• შესაძლებელია წონის დაკლება საკვების შეზღუდვის გარეშე
ასეთ მოსაზრებასაც ხშირად გაიგონებთ. მაგრამ ეს ყოველთვის სიმართლე არ არის. ამ დროს მთავარია მოხმარებული კალორიების რაოდენობის გაკონტროლება. გახდომისთვის აუცილებელია ჩვეულებრივზე მეტი კალორიის დახარჯვა.
• წახემსება მავნებელია, სჯობს, იშიმშილო
ექიმები ამ მოსაზრებას დიდი ხნის განმავლობაში ემხრობოდნენ. თუმცა, ბოლო კვლევებმა აჩვენა, რომ არც ისე მნიშვნელოვანია, რა სიხშირით ჭამთ. უფრო მნიშვნელოვანი, რას ჭამთ; აქედან გამომდინარე, ძირითად კვებებს შორის წახემსებაში საშინელი არაფერია, უბრალოდ, ამ დროს კვებისთვის შეარჩიეთ ხილი ან უცხიმო იოგურტი.
