თბილისი, 1 მარტი – Sputnik. საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა ლარის კურსი აშშ დოლარის მიმართ 3,3255 GEL/$1 ნიშნულზე დაადგინა.

წინა ნიშნულთან შედარებით, ქართული ეროვნული ვალუტის კურსი აშშ დოლარის მიმართ 0,0010 ლარით გამყარდა.

ლარის კურსი 1 მარტს

ქვეყანაში პოლიტიკური დესტაბილიზაცია საფრთხეს პირველ რიგში ლარის სტაბილურიბას და ინვესტიციების შემოდინებას შეუქმნის, განუცხადა ეკონომისტმა ნიკა შენგელიამ Sputnik საქართველოს.

ოპოზიციამ ორი კვირის განმავლობაში თბილისში საპროტესტო აქციებისა და პიკეტების მოწყობა დააანონსა. პროტესტის მიზეზი 23 თებერვალს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარის ნიკა მელიას დაკავებაა. აქციაზე მოითხოვენ მელიასა და სხვა პოლიტპატიმრების გათავისუფლებას და ასევე ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარებას.

ნიკა მელიამ უარი განაცხადა გირაოს გადახდაზე, რომელიც მას 2019 წელს თბილისში არეულობების საქმეზე შეუფარდეს, რადგან ეს უკანონობად მიაჩნია. თბილისის საქალაქო სასამართლომ მას პატიმრობა შეუფარდა. ოპოზიციონერი ლიდერის დაკავებამ დიდი საერთაშორისო რეზონანსი გამოიწვია.

„ბოლო რამდენიმე დღეა ქვეყნის  ეკონომიკაზე უკვე ნეგატიურად მოქმედებს ის პოლიტიკური ფონი, რომელიც ქვეყანაში ნიკა მელიას დაპატიმრების შედეგად შეიქმნა. ეს დაძაბულობა თუ დროზე არ განიმუხტა, მარტო ეროვნული ვალუტის კურსის დევალვაციასთან არ გვექნება საქმე - საფრთხე შეექმნება ქვეყანაში ინვესტიციების შემოდინაბასაც“- ამბობს ნიკა შენგელია. 

ეკონომისტის პროგნოზით, პირდაპირი უცხოური ინვესტციების  მაჩვენებლის გაუარესებას წინა წელთან შედარებით უკვე  მიმდინარე წლის პირველ კვერტალში უნდა ველოდოთ.

„თუ შექმნილი სიტუაცია თვეზე მეტი გაგრძელდა, გაჩნდება მაღალი ალბათობა იმისა, რომ ისეთმა საერთაშორისო სარეიტინგო კომპანიებმა როგორიცაა „Fitch“-ი და  Moody’s ქვეყნის საკრედიტო რეიტინგი გაგვიუარესოს. ეს კი უკვე სერიოზულ ზიანს მიაყენებს ქვეყანას და რა თქმა უნდა მის მოსახლეობასაც“ - თვლის შენგელია.  

ეკონომისტის თქმით, უკვე ვხედავთ საერთაშორისო პარტნიორი და მეგობარი ქვეყნებიდან წამოსულ კრიტიკას საქართველოს ხელისუფლების მისამართით, ეს კი შეიძლება ნეგატიურად აისახოს იმ ფინანსური დახმარების მოცულობაზე, რომლებსაც საქართველო  საერთაშორისო ორგანიზაციებისგან და  დასავლელი პარტნიორებისგან ღებულობს.

„იმ პირობებში როდესაც მთელ მსოფლიოში პანდემია ბობოქრობს და  ჯერჯერობით მსოფლიო ქვეყნების ეკონომიკებს ისევ  ავტონომიურ რეჟიმში უწევთ ცხოვრება, დახმარების გარეშე არსებობა საქართველოს გაუჭირდება“- მიაჩნია ეკონომიკის ექსპერტს.

photo: courtesy of Nika Shengelia

ნიკა შენგელია

ეკონომისტმა აღნიშნა, რომ გავრცელებული ინფორმაციით, ხელისუფლება მიმდინარე წელს კვლავ აპირებს სესხის აღებას რათა დაფაროს 500 მილიონიანი ევრობონდების დავალიანება, რომელიც 2008 წელს იქნა აღებული, გარდა ამისა ქვეყანას საბიუჯეტო შემოსავლებში კლება აქვს და ნაწილი ამ სესხებისა ხარჯვით ნაწილს უნდა მოხმარდეს.

„ამ  პრობლემების დაძლევაში ქვეყანას როგორც ვიცი საერთაშორისო თანამეგობრობის დახმარების იმედი აქვს, ამიტომ თუ მთავრობა პოლიტიკური სიტუაციის განმუხტვის მათეულ რეკომენდაციებს არ გაითვალისწინებს სანქციებიც არ დააყოვნებს, შესაბამისად გართულდება მოსახლეობისთვის ცხოვრებაც, რადგან  სესხებს და გრანტებს ვერ მივიღებთ ან უკეთეს შემთვევაში მივიღებთ უმნიშვნელოს“- ამბობს შენგელია.

მისი თქმით, მისასალმებელია ახალი პრემიერის ირაკლი ღარიბაშვილის განცხადება ქვეყანაში კორონავირუსის პანდემიის გამო დაწესებული შეზღუდვების ნაწილობრივად შემსუბუქების თაობაზე.

„იმედი მაქვს რომ მარტის ბოლოდან ეკონომიკა დაიწყებს ამოქოქვას თუნდაც ნელი ტემპებით. თუმცა აქვე მინდა ავღნიშნო ,რომ  კომენდანტის საათის უცვლელად დატოვება კვლავ ზღუდავს იმ სექტორების სრულად ამუშავებას სადაც შეზღუდები მოიხსნა“-აღნიშნა შენგელიამ.

ნიკა შენგელიას  პროგნოზით  2021 წლის პირველ კვარტალში ეკონომიკის ზრდა კვლავ უარყოფითი იქნება -4,9 %  ის გარშემო, ხოლო იმ შემთხვევაში თუ წლის განმავლობაში ახალი შეზღუდვები და ლოქდაუნები არ დაწესდა,  ეკონომიკის  2% იან ზრდაა მოსალოდნელი.

photo: Rati Abuladze / FB

რატი აბულაძე

ეკონომისტი რატი აბულაძე კი მიიჩნევს, რომ ქართული ეკონომიკისთვის ძირითადი გამოწვევა არა პროტესტი ან პანდემიაა, არამედ მართვის დაბალი სტანდარტი, რეფორმების და ცვლილებების ქრონიკული საჭირობა.

„სამწუხაროდ, დღევანდელი პროცესებიც არ ემსახურება ეკონომიკური პრობლემების გადაჭრას, არამედ ის პარტიულ კონფლიქტებს კვებას, ნულოვანი შედეგებით“, -  განაცხადა აბულაძემ.

შედეგად, საქართველოს გარდამავალი ეკონომიკის ზრდის პროგნოზირებადი მოცემულობაც მცირეა.

ეკონომისტის შეფასებით, საქართველოს ეკონომიკა საჭიროებს სტრუქტურულ ცვლილებებს, იმისათვის, რომ ქვეყანაში ჩამოყალიბდეს ეკონომიკურად პროდუქტიული საზოგადოება და ახალი ბიზნეს კლასი.

რაც შეეხება კორონავირუსის გავრცელების პრევენციის მიზნით შემოღებული შეზღუდვების შემსუბუქებას, ეს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი იყო, რადგან კომპანიებსა და საზოგადოებას, შეზღუდვების რეჟიმში ყოფნის რესურსი ამოეწურა, იმ ფონზე, როდესაც ეპიდემიოლოგიური ვითარება გაურკვეველია.

კორონავირუსის პანდემიამ საქართველოს ეკონომიკას უზარმაზარი ზარალი მიაყენა და ეს, ფაქტობრივად, ყველა სფეროს შეეხო. ბევრი ადამიანი დარჩა უმუშევარი. ბიზნესი სტაგნაციაშია და ვინც შეინარჩუნა სამუშაო, ყოველდღიურად იბრძვის გადარჩენისთვის. სიტუაციას მოქმედი შეზღუდვებიც აღრმავებს. ბიზნეს–სექტორის წარმომადგენლები აქტიურად მოითხოვენ შეზღუდვების მოხსნას, რათა ეკონომიკა ნელ–ნელა გამოცოცხლდეს.

საქართველოში „კომენდანტის საათი“ 2020 წლის 9 ნოემბრიდან მოქმედებს. თავიდან მოქალაქეების გადაადგილება იკრძალებოდა 22:00–05:00 საათამდე პერიოდში, თუმცა, ეპიდვითარების გაუარესების გამო, დრო ერთი საათით გაიზარდა  და  აღნიშნული შეზღუდვა 28 ნოემბრიდან 21:00 საათიდან 05:00 საათამდე პერიოდში მოქმედებს.

ნატა პატარაია