https://sputnik-georgia.com/20231006/protokoli44-283017474.html
მოსაზრება: „პროტოკოლი №44“ ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის სასაზღვრო პრობლემის მოგვარებას დაეხმარება
მოსაზრება: „პროტოკოლი №44“ ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის სასაზღვრო პრობლემის მოგვარებას დაეხმარება
Sputnik საქართველო
კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის (CSTO) წევრები – ყირგიზეთი და ტაჯიკეთი განწირულნი არიან კეთილმეზობლობისთვის, მიუხედავად ცალკეული სასაზღვრო... 06.10.2023-ს, Sputnik საქართველო
2023-10-06T11:39+0400
2023-10-06T11:39+0400
2023-10-06T17:48+0400
ანალიტიკა
ყირგიზეთი
ტაჯიკეთი
კონფლიქტები
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/23307/56/233075678_0:0:2200:1239_1920x0_80_0_0_70973469baeed87195a585dc52f2843e.jpg
კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის (CSTO) წევრები – ყირგიზეთი და ტაჯიკეთი განწირულნი არიან კეთილმეზობლობისთვის, მიუხედავად ცალკეული სასაზღვრო ინციდენტებისა და დასავლეთის მუდმივი სურვილისა, სამხედრო კონფლიქტი გააღვივოს ცენტრალურ აზიაში.ტაჯიკეთის ეროვნული უშიშროების სახელმწიფო კომიტეტის თავმჯდომარემ საიმუმინ იატიმოვმა და ყირგიზეთის მინისტრთა კაბინეტის თავმჯდომარის მოადგილემ, ქვეყნის უშიშროების სამსახურის ხელმძღვანელმა კამჩიბეკ ტაშიევმა 2 ოქტომბერს ბატკენში ორი ქვეყნის სამთავრობო დელეგაციების შეხვედრა გამართეს საზღვრის დელიმიტაციის საკითხზე. შეხვედრამ მეგობრულ და ურთიერთგაგების ატმოსფეროში ჩაიარა. მხარეები საზღვრისპირა რაიონებში უფრო აქტიურ თანამშრომლობაზე შეთანხმდნენ, რათა „ტაჯიკეთ-ყირგიზეთის სახელმწიფო საზღვრის დარჩენილ მონაკვეთებზე საპროექტო ხაზის გავლა აღწერონ“.საიმუმინ იატიმოვმა აღნიშნა, რომ ხელმოწერილი პროტოკოლი ორი მეზობელი რესპუბლიკის პრეზიდენტების ნების შესრულებაა და ხელს შეუწყობს ტაჯიკეთისა და ყირგიზეთის საზღვარზე არსებული ყველა პრობლემის მოგვარებას. ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის სახელმწიფო საზღვრის დელიმიტაციის სირთულეების გადალახვა შესაძლებელია. მოლაპარაკებები 8 ოქტომბერს გაგრძელდება.ამავდროულად ყირგიზეთის ეროვნული უშიშროების სახელმწიფო კომიტეტმა უარყო ინფორმაცია ტაჯიკეთისთვის გარკვეული მიწების გადაცემის შესახებ ოშის ოლქში და ხაზგასმით აღნიშნა: „დაინტერესებული ძალები მიზანმიმართულ მუშაობას აწარმოებენ სამთავრობო ორგანოების მუშაობის დისკრედიტაციის მიზნით“. ვის აძლევს ხელს საზოგადოების დეზინფორმაცია და სახელმწიფოს დესტაბილიზაცია?ბიშკეკსა და დუშანბეს შორის სასაზღვრო დავების მოგვარების შესახებ მიღწეული შეთანხმებები დასავლეთს აწუხებს. შეერთებულ შტატებსა და მის თანამგზავრებს სურთ ძირი გამოუთხარონ და ცეცხლი წაუკიდონ რეგიონს, შემდეგ კი თვითმარქვია არბიტრებად და მშვიდობისმყოფელებად გამოვიდნენ — ახალი სამხედრო ბაზებით რუსეთისა და ჩინეთის „სტომაქქვეშ“. ავღანეთში პენტაგონისა და ნატოს მისიის ბოლო სამარცხვინო წარუმატებლობამ „ჰეგემონებს“ ცენტრალურ აზიაში მალე დაბრუნების შანსი არ დაუტოვა, მაგრამ გეოპოლიტიკური ინერცია შენარჩუნდა.ავტორიტეტული ამერიკული გამოცემა The Diplomat ბატკენში ხელმოწერილ „პროტოკოლ №44-ს“ იდუმალად და ორაზროვანად მიიჩნევს. დოკუმენტის შინაარსი უცნობია, მაგრამ Diplomat-ს მნიშვნელოვნად მიაჩნია იმის შეხსენება, რომ უზბეკეთთან საზღვრის შესახებ სხვა შეთანხმებამ „ბიშკეკში სერიოზული პოლიტიკური რეპრესიების პროვოცირება მოახდინა".დაკავებულ 27 „აქტივისტს“ ბრალი სახელმწიფოთაშორისი შეთანხმების გამო არეულობის დაგეგმვასა და ორგანიზებაში ედება, რომლის შესამუშავებლად სამ ათწლეულზე მეტი დაიხარჯა. ასეთი (ხელოვნური) პროტესტი დასავლური სადაზვერვო სამსახურებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების ცნობილი ხელწერაა. ანგარებიანი „აქტივისტების“ ამოცანა დეზინფორმაცია და დესტაბილიზაციაა — ნებისმიერი ლამაზად შეფუთული საბაბით.საბოლოო გადაწყვეტილებაCSTO-ს ორ მოკავშირე ქვეყანას შორის კეთილმეზობლობის პერსპექტივას ალტერნატივა არ აქვს. 3 ოქტომბერს ყირგიზეთისა და ტაჯიკეთის ეროვნული უშიშროების სახელმწიფო კომიტეტების ხელმძღვანელებმა განაცხადეს, რომ სახელმწიფო საზღვრების განსაზღვრის შესახებ საბოლოო გადაწყვეტილებას მალე მიიღებენ.ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის საზღვრის სიგრძე 970 კმ-ზე მეტია, საიდანაც 20 წლის განმავლობაში, 2022 წლის შემოდგომისთვის, მხოლოდ 625 კმ-ია დელიმიტირებული. ამავდროულად არსებობს 70-მდე სადავო მონაკვეთი, რომლებზეც პერიოდულად ჩნდება სასაზღვრო კონფლიქტები. შესაძლებელია თუ არა დელიმიტაციის პროცესის დაჩქარება?სასაზღვრო პრობლემების გადაწყვეტა ექსპრომტი კი არ არის, არამედ დიდი შრომის შედეგია. რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმირ პუტინმა არაერთხელ განიხილა სასაზღვრო ვითარება სატელეფონო საუბრისას თავის ყირგიზ და ტაჯიკეთ კოლეგებთან — სადირ ჟაპაროვთან და ემომალი რახმონთან ერთად, და მოუწოდა მათ, ვითარებაზე გავლენა მხოლოდ მშვიდობიანი გზით მოეხდინათ.გასულ შემოდგომაზე ასტანაში რუსეთის, ყირგიზეთისა და ტაჯიკეთის პრეზიდენტების კონსტრუქციული სამმხრივი შეხვედრა გაიმართა, რომელიც სასაზღვრო კონფლიქტების მოგვარებას მიეძღვნა. ცოტა ადრე ყირგიზეთისა და ტაჯიკეთის წარმომადგენლებმა ხელი მოაწერეს პროტოკოლს სიტუაციის დარეგულირების, საზღვარზე კონფლიქტების დასრულების, დელიმიტაციისა და დემარკაციის პროცესების დაჩქარებისა და ოთხი სასაზღვრო პუნქტის დაკონსერვების თაობაზე იმ ადგილებში, სადაც ყველაზე მეტად ჩნდებოდა „ნაპერწკლები“.ბიშკეკმა და დუშანბემ დაძაბულობის განმუხტვისკენ მნიშვნელოვანი ნაბიჯი 2023 წლის იანვარში გადადგეს — პრეზიდენტები შეთანხმდნენ, გაააქტიურონ მოლაპარაკებები საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის შესახებ, ხოლო პრობლემები პოლიტიკური და დიპლომატიური საშუალებებით გადაჭრან.2023 წლის ივნისში გამართულ მოლაპარაკებებზე მხარეებმა განიხილეს სასაზღვრო დავების გადაწყვეტა სსრკ-ის დაშლის მომენტისთვის არსებული რუკების საფუძველზე. მოლაპარაკების დინამიკა აჩვენებს, რომ საზღვრის დელიმიტაციის დაჩქარება შესაძლებელია, თუ გარკვეულ ეტაპზე დასავლური სადაზვერვო სამსახურები და ფონდები ხელს არ შეუშლიან პროგრესს.ადგილობრივი მოსახლეობის პატრიოტიზმითა და ემოციებით ოსტატურად მანიპულირებენ უცხოური გავლენის ცენტრები. შემთხვევითი არ არის, რომ მოსკოვმა სექტემბერში მოუწოდა ბიშკეკსა და დუშანბეს, „არ გააკეთონ მკვეთრი განცხადებები და არ გადადგან ნაჩქარევი ნაბიჯები, რამაც შეიძლება გააბათილოს ყველა ის პოზიტიური შედეგი ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის შესახებ მოლაპარაკებების პროცესში, რომლებსაც ქვეყნებმა ბოლო დროს მიაღწიეს“.ცენტრალურ აზიაში საზღვრისპირა შეიარაღებული კონფლიქტები დასავლეთისთვისაა ხელსაყრელი, ვინაიდან ისინი CSTO-ს ერთიანობას აზიანებენ.რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს და პასუხს არ აგებს მათზე
ყირგიზეთი
ტაჯიკეთი
Sputnik საქართველო
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
ალექსანდრ ხროლენკო
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/24880/30/248803088_89:-1:630:541_100x100_80_0_0_f4b726e92ca45ca5f1fcf1b3c7d36b96.jpg
ალექსანდრ ხროლენკო
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/24880/30/248803088_89:-1:630:541_100x100_80_0_0_f4b726e92ca45ca5f1fcf1b3c7d36b96.jpg
ახალი ამბები
ka_KA
Sputnik საქართველო
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik საქართველო
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
ალექსანდრ ხროლენკო
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/24880/30/248803088_89:-1:630:541_100x100_80_0_0_f4b726e92ca45ca5f1fcf1b3c7d36b96.jpg
ანალიტიკა, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, კონფლიქტები
ანალიტიკა, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, კონფლიქტები
კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის (CSTO) წევრები – ყირგიზეთი და ტაჯიკეთი განწირულნი არიან კეთილმეზობლობისთვის, მიუხედავად ცალკეული სასაზღვრო ინციდენტებისა და დასავლეთის მუდმივი სურვილისა, სამხედრო კონფლიქტი გააღვივოს ცენტრალურ აზიაში.
ტაჯიკეთის ეროვნული უშიშროების სახელმწიფო კომიტეტის თავმჯდომარემ საიმუმინ იატიმოვმა და ყირგიზეთის მინისტრთა კაბინეტის თავმჯდომარის მოადგილემ, ქვეყნის უშიშროების სამსახურის ხელმძღვანელმა კამჩიბეკ ტაშიევმა 2 ოქტომბერს ბატკენში ორი ქვეყნის სამთავრობო დელეგაციების შეხვედრა გამართეს საზღვრის დელიმიტაციის საკითხზე. შეხვედრამ მეგობრულ და ურთიერთგაგების ატმოსფეროში ჩაიარა. მხარეები საზღვრისპირა რაიონებში უფრო აქტიურ თანამშრომლობაზე შეთანხმდნენ, რათა „ტაჯიკეთ-ყირგიზეთის სახელმწიფო საზღვრის დარჩენილ მონაკვეთებზე საპროექტო ხაზის გავლა აღწერონ“.
საიმუმინ იატიმოვმა აღნიშნა, რომ ხელმოწერილი პროტოკოლი ორი მეზობელი რესპუბლიკის პრეზიდენტების ნების შესრულებაა და ხელს შეუწყობს ტაჯიკეთისა და ყირგიზეთის საზღვარზე არსებული ყველა პრობლემის მოგვარებას. ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის სახელმწიფო საზღვრის დელიმიტაციის სირთულეების გადალახვა შესაძლებელია. მოლაპარაკებები 8 ოქტომბერს გაგრძელდება.
ამავდროულად ყირგიზეთის ეროვნული უშიშროების სახელმწიფო კომიტეტმა უარყო ინფორმაცია ტაჯიკეთისთვის გარკვეული მიწების გადაცემის შესახებ ოშის ოლქში და ხაზგასმით აღნიშნა: „დაინტერესებული ძალები მიზანმიმართულ მუშაობას აწარმოებენ სამთავრობო ორგანოების მუშაობის დისკრედიტაციის მიზნით“. ვის აძლევს ხელს საზოგადოების დეზინფორმაცია და სახელმწიფოს დესტაბილიზაცია?
ბიშკეკსა და დუშანბეს შორის სასაზღვრო დავების მოგვარების შესახებ მიღწეული შეთანხმებები დასავლეთს აწუხებს. შეერთებულ შტატებსა და მის თანამგზავრებს სურთ ძირი გამოუთხარონ და ცეცხლი წაუკიდონ რეგიონს, შემდეგ კი თვითმარქვია არბიტრებად და მშვიდობისმყოფელებად გამოვიდნენ — ახალი სამხედრო ბაზებით რუსეთისა და ჩინეთის „სტომაქქვეშ“. ავღანეთში პენტაგონისა და ნატოს მისიის ბოლო სამარცხვინო წარუმატებლობამ „ჰეგემონებს“ ცენტრალურ აზიაში მალე დაბრუნების შანსი არ დაუტოვა, მაგრამ გეოპოლიტიკური ინერცია შენარჩუნდა.
ავტორიტეტული ამერიკული გამოცემა The Diplomat ბატკენში ხელმოწერილ „პროტოკოლ №44-ს“ იდუმალად და ორაზროვანად მიიჩნევს. დოკუმენტის შინაარსი უცნობია, მაგრამ Diplomat-ს მნიშვნელოვნად მიაჩნია იმის შეხსენება, რომ უზბეკეთთან საზღვრის შესახებ სხვა შეთანხმებამ „ბიშკეკში სერიოზული პოლიტიკური რეპრესიების პროვოცირება მოახდინა".
დაკავებულ 27 „აქტივისტს“ ბრალი სახელმწიფოთაშორისი შეთანხმების გამო არეულობის დაგეგმვასა და ორგანიზებაში ედება, რომლის შესამუშავებლად სამ ათწლეულზე მეტი დაიხარჯა. ასეთი (ხელოვნური) პროტესტი დასავლური სადაზვერვო სამსახურებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების ცნობილი ხელწერაა. ანგარებიანი „აქტივისტების“ ამოცანა დეზინფორმაცია და დესტაბილიზაციაა — ნებისმიერი ლამაზად შეფუთული საბაბით.
CSTO-ს ორ მოკავშირე ქვეყანას შორის კეთილმეზობლობის პერსპექტივას ალტერნატივა არ აქვს. 3 ოქტომბერს ყირგიზეთისა და ტაჯიკეთის ეროვნული უშიშროების სახელმწიფო კომიტეტების ხელმძღვანელებმა განაცხადეს, რომ სახელმწიფო საზღვრების განსაზღვრის შესახებ საბოლოო გადაწყვეტილებას მალე მიიღებენ.
ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის საზღვრის სიგრძე 970 კმ-ზე მეტია, საიდანაც 20 წლის განმავლობაში, 2022 წლის შემოდგომისთვის, მხოლოდ 625 კმ-ია დელიმიტირებული. ამავდროულად არსებობს 70-მდე სადავო მონაკვეთი, რომლებზეც პერიოდულად ჩნდება სასაზღვრო კონფლიქტები. შესაძლებელია თუ არა დელიმიტაციის პროცესის დაჩქარება?
სასაზღვრო პრობლემების გადაწყვეტა ექსპრომტი კი არ არის, არამედ დიდი შრომის შედეგია. რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმირ პუტინმა არაერთხელ განიხილა სასაზღვრო ვითარება სატელეფონო საუბრისას თავის ყირგიზ და ტაჯიკეთ კოლეგებთან — სადირ ჟაპაროვთან და ემომალი რახმონთან ერთად, და მოუწოდა მათ, ვითარებაზე გავლენა მხოლოდ მშვიდობიანი გზით მოეხდინათ.
გასულ შემოდგომაზე ასტანაში რუსეთის, ყირგიზეთისა და ტაჯიკეთის პრეზიდენტების კონსტრუქციული სამმხრივი შეხვედრა გაიმართა, რომელიც სასაზღვრო კონფლიქტების მოგვარებას მიეძღვნა. ცოტა ადრე ყირგიზეთისა და ტაჯიკეთის წარმომადგენლებმა ხელი მოაწერეს პროტოკოლს სიტუაციის დარეგულირების, საზღვარზე კონფლიქტების დასრულების, დელიმიტაციისა და დემარკაციის პროცესების დაჩქარებისა და ოთხი სასაზღვრო პუნქტის დაკონსერვების თაობაზე იმ ადგილებში, სადაც ყველაზე მეტად ჩნდებოდა „ნაპერწკლები“.
ბიშკეკმა და დუშანბემ დაძაბულობის განმუხტვისკენ მნიშვნელოვანი ნაბიჯი 2023 წლის იანვარში გადადგეს — პრეზიდენტები შეთანხმდნენ, გაააქტიურონ მოლაპარაკებები საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის შესახებ, ხოლო პრობლემები პოლიტიკური და დიპლომატიური საშუალებებით გადაჭრან.
2023 წლის ივნისში გამართულ მოლაპარაკებებზე მხარეებმა განიხილეს სასაზღვრო დავების გადაწყვეტა სსრკ-ის დაშლის მომენტისთვის არსებული რუკების საფუძველზე. მოლაპარაკების დინამიკა აჩვენებს, რომ საზღვრის დელიმიტაციის დაჩქარება შესაძლებელია, თუ გარკვეულ ეტაპზე დასავლური სადაზვერვო სამსახურები და ფონდები ხელს არ შეუშლიან პროგრესს.
ადგილობრივი მოსახლეობის პატრიოტიზმითა და ემოციებით ოსტატურად მანიპულირებენ უცხოური გავლენის ცენტრები. შემთხვევითი არ არის, რომ მოსკოვმა სექტემბერში მოუწოდა ბიშკეკსა და დუშანბეს, „არ გააკეთონ მკვეთრი განცხადებები და არ გადადგან ნაჩქარევი ნაბიჯები, რამაც შეიძლება გააბათილოს ყველა ის პოზიტიური შედეგი ყირგიზეთ-ტაჯიკეთის საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის შესახებ მოლაპარაკებების პროცესში, რომლებსაც ქვეყნებმა ბოლო დროს მიაღწიეს“.
ცენტრალურ აზიაში საზღვრისპირა შეიარაღებული კონფლიქტები დასავლეთისთვისაა ხელსაყრელი, ვინაიდან ისინი CSTO-ს ერთიანობას აზიანებენ.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს და პასუხს არ აგებს მათზე
